Həbsdə olan azərbaycanlı jurnalistə qarşı təhdidlərlə bağlı 3 dəhşətli fakt

Fərid İsmayılov

Jurnalistlərin üzləşdiyi təhlükələr haqqında düşündükdə, tez-tez münaqişələri işıqlandırmaq, korrupsiyanı araşdırmaq və ya güclü fiqurlarla qarşılaşmaq kimi sahədəki təhdidləri təsəvvür edirik. Lakin bir çoxları üçün ən böyük təhlükə küçələrdə deyil, həbsxana qapıları arxalarında bağlandıqdan sonra başlayır. "Toplum TV işi" ilə əlaqədar həbsdə olan azərbaycanlı jurnalist Fərid İsmayılovun vəziyyəti bu reallığın kəskin xatırlatmasıdır. Bakı istintaq təcridxanasından İsmayılov öz həyatına qarşı artan təhdidlərlə bağlı bir sıra hadisələr barədə məlumat verib ki, bu da onun təhlükəsizliyi və dövlətin onu qorumaq məsuliyyəti ilə bağlı təcili suallar doğurur.

1. Həbsxanada artan təhdidlərdən ibarət məqsədyönlü kampaniya

29 sentyabr 2025-ci ildə keçirilən məhkəmə dinləməsində Fərid İsmayılov ona qarşı qəsdən aparılan bir kampaniya olduğunu düşündüyü narahatedici hadisələr ardıcıllığını ətraflı izah etdi.

İlk hadisə sentyabrın 23-də baş verib. İsmayılov tibb məntəqəsinə müşayiət olunarkən, qonşu kameradakı bir məhbus ona qarşı stəkan ataraq açıq şəkildə onu öldürməklə hədələyib. Hücumun qarşısı yalnız Penitensiar Xidmət əməkdaşlarının İsmayılovun qarşısına keçərək stəkanı bloklaması sayəsində alınıb.

Ertəsi gün, sentyabrın 24-də başqa bir məhbus jurnalistə isti su atmağa cəhd edib. Bir daha həbsxana əməkdaşları hücumun qarşısını almaq üçün müdaxilə etdilər, lakin məqsədyönlü təcavüz nümunəsi aydın idi.

Vəziyyət sentyabrın 25-də dərin narahatlıq doğuran bir hadisə ilə kulminasiya nöqtəsinə çatdı. Bir məhbus – İsmayılova zərər verə bilmədiyi üçün aqressivləşdiyi bildirilir – iti bir əşya ilə özünə xəsarət yetirməyə başlayıb. Bunu edərkən İsmayılovu təhqir edib və yenidən ona xəsarət yetirməklə hədələyərək, özünün boşa çıxmış zorakılığını dəhşətli psixoloji silaha çevirib.

İsmayılov inanır ki, bunlar təsadüfi hərəkətlər deyil, sifarişli təxribatın bir hissəsidir. Məhkəmədə bildirdiyi kimi:

“Bu hadisələr qəsdən baş verir. Mənə qarşı təxribat hazırlanır və bunun üçün şərait yaradılır.”

2. Təcili müraciətlər qarşısında rəsmi hərəkətsizlik

Fiziki təhdidlər hər səviyyədə qəsdən institusional uğursuzluq nümunəsi ilə daha da ağırlaşır ki, bu da dövlətin nəzarətində olanları qorumaq vəzifəsinə şok edici laqeydliyini nümayiş etdirir.

Birincisi, İsmayılovun israrlarına baxmayaraq, sentyabrın 23-də baş verən stəkan atma və ölüm hədəsi hadisəsi həbsxana rəsmiləri tərəfindən rəsmi olaraq sənədləşdirilməyib və faktiki olaraq əsas sübut sənədlərdən silinib.

İkincisi, silsilə təhdidlərdən sonra İsmayılovun vəkili hədə-qorxu gələn məhbusun kamerasının dəyişdirilməsi ilə bağlı rəsmi müraciət edib. Bu təcili müraciət cavabsız qalıb.

Üçüncüsü, onun anası Məlahət İsmayılova oğlunun həyatına qarşı olan təhdidləri bildirmək üçün Ədliyyə Nazirliyinin qaynar xətti ilə əlaqə saxlayıb. Ona bildirilib ki, şikayətinə yalnız 30 iş günü ərzində baxılacaq — oğlu üçün hər keçən saat qorxan bir ana üçün bu, bürokratik bir əbədiyyətdir.

Anasının qorxusu onun ictimai bəyanatında hiss olunur:

“Məsələ həll olunmayınca, qorxuram ki, oğlumun başına dəhşətli bir hadisə gələcək.”

3. Beynəlxalq müşahidə təşkilatı həyəcan təbili çalır

Fərid İsmayılova qarşı olan təhdidlər beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətindən yayınmayıb. Aparıcı mətbuat azadlığı təşkilatı olan Jurnalistləri Müdafiə Komitəsi (CPJ) ölüm təhdidləri ilə bağlı ciddi narahatlığını açıq şəkildə bildirib.

CPJ Azərbaycan hakimiyyətindən iki aydın tələb irəli sürüb:

1. Dövlət nəzarətində olduğu müddətdə Fərid İsmayılovun dərhal təhlükəsizliyini təmin etmək.

2. İsmayılovu və təşkilatın ölkədə haqsız yerə həbs olunduğunu bildirdiyi 25-dən çox digər jurnalisti azad etmək.

İsmayılovun həbsi on nəfərin cinayət təqibi ilə üzləşdiyi daha geniş "Toplum TV işi"nin bir hissəsidir. Ona və digərlərinə əvvəlcə qaçaqmalçılıq ittihamı irəli sürülüb, lakin sonradan ittihamlar daha da ağırlaşdırılıb. Bütün təqsirləndirilən şəxslər iddiaları rədd edir, onların həbslərinin siyasi motivli olduğunu və peşəkar jurnalist fəaliyyətlərinin birbaşa nəticəsi olduğunu bildirirlər.

Nəticə: Məsuliyyət məsələsi

Fərid İsmayılovun həbsxana kamerasından bildirdiyi dəhşətli hadisələr ikili təhlükəni vurğulayır: digər məhbuslardan gələn ani fiziki təhlükə və rəsmi laqeydlikdən qaynaqlanan sistemli təhlükə. Dövlət bir fərdin azadlığını əlindən alanda, eyni zamanda onun təhlükəsizliyinə görə mütləq məsuliyyəti öz üzərinə götürür. Etibarlı ölüm təhdidlərini araşdırmamaq, sənədləşdirməmək və onlara reaksiya verməmək prosessual səhv deyil; bu, dövlətin əsas qayğıkeşlik vəzifəsindən imtinadır. Bu işin üzərində dayanan sual təkcə bir jurnalistin təhlükəsizliyi deyil, həm də dövlətin nəzarətində olan hər bir şəxsin həyatını və insan hüquqlarını qorumaq üçün özünün ən əsas öhdəliyini yerinə yetirib-yetirməyəcəyidir.